Fobiler, bireylerin bir canlıya, bir mekana, bir nesneye ve bir duruma karşı aşırı ve yoğun korku hissetmelerine sebep
olan kaygı/anksiyete bozukluklarıdır. Fobilere sebep olan şeylerin korkutucu veya olumsuz bir durum olması gerekmez.
Fobileri olan bireyler bir yiyecekten, kalabalık bir ortamdan, bir renkten bile korkabilirler. Fobileri olan bireyler,
verdikleri tepkilerin abartılı olduğunu bilirler ancak bu tepkileri vermeye engel olamazlar.
Fobilerin Ortaya Çıkmasının Sebepleri Nelerdir?
Fobiler, yaşanılan olumsuz ve derinden iz bırakan bir olayın dışa vurması ve genetik faktörler sonucunda ortaya çıkar.
Olumsuz olaylar sonucunda yaşanılan bazı fobilerin mantıklı sebepleri vardır. Örneği çocukluğunda bir köpek tarafından
ısırılan birisinde köpek fobisi ortaya çıkabilir veya birisinin yüksekten düştüğüne sahip olan biri yüksekten şiddetli
derecede korkabilir.
Bazı fobilerin ise yaşanılan belirli bir olayla bir bağlantısı yoktur. Neden-sonuç ilişkisine dayanmamaktadır. Bu tür
fobiler, bizi üzen, zor durumda bırakan bazı olayların başka bir şekilde dışa vurulması sonucu ortaya çıkar. Örneğin
kişinin bir yakınının ölmesi sonucu ortaya çıkan iğne fobisi gibi.
Fobilerin Belirtileri
Fobiler, bireylerde fobiye yol açan olay, mekan, canlı veya nesne ile karşılaşılması durumda yoğun korku ve kaçınma
istediği gibi belirtiler görülmesine yol açar. Kaçınma isteği öyle yoğundur ki bireyler bu fobiye sebep olan etken
karşılaşacağını düşündüğü ortama girmek bile istemez.
Fobileri olan kişiler kalp çarpıntısı, hızlı nefes alıp verme, titreme, terleme, mide bulantısı, baş dönmesi gibi
fiziksel tepkiler verebilirler.
Fobi Türleri Nelerdir?
Özgül fobiler: Özgül fobiler bir canlıya, bir nesneye veya duruma karşı duyulan yoğun korkulardır. Bunlara örnek olarak
hayvan fobileri, yükseklik fobisi, kan fobisi gibi fobiler gösterilebilir.
Hayvan fobileri: Özgül fobiler içerisinde en yaygın olan fobi türüdür. Kedi, köpek, örümcek, fare, yılan gibi
hayvanlara duyulan korkular en yaygın hayvan fobileridir.
Durumsal fobiler: Kapalı alan fobisi, uçağa binme fobisi gibi fobiler durumsal fobilere örnek olarak gösterilebilir.
Doğa ile alakalı fobiler: Doğa olaylarından kaynaklanan korkulardır. Gök gürültüsü ve şimşek fobisi bunlardan bir
tanesidir. Gök gürültüsü ve şimşek fobisi olan kişiler havanın kötü olduğu günlerde dışarıya dahi çıkmazlar.
İğne/kan/yaralanma fobisi: Kan fobisi olan kişiler kan görmekten aşırı derece kaygı duyarlar. Kan fobisini diğer
fobilerden ayıran özellik kan fobisinin fiziksel bir tepkimeye yol açması ve bayılmaya sebep olmasıdır. Travmatik bir
olay yaşanması kan/iğne /yaralanma gibi fobilerin ortaya çıkmasına sebep olabilir.
Sosyal fobi: Sosyal fobisi olan kişiler kalabalık ortamlara girmekten, kalabalık bir insan grubu önünde konuşmaktan,
ilgi odağı olmaktan son derece korkarlar.
Agorafobi(alan fobisi): Agorafobisi olan bireyler, yabancı ve kalabalık bir ortamda kalmaktan, bu ortamda tanımadığı
insanlar önünde rezil olmaktan, küçük düşmekten ve ortamdan çıkamayacaklarından korkarlar.
Fobiler Nasıl Tedavi Edilir?
Fobiler, bireylerin hayatını ciddi derecede etkileyebilecek ve kaliteli bir yaşam sürmelerini engelleyebilecek
rahatsızlıklardır. Örneğin gök gürültüsü fobisi olan biri havanın kötü olduğu günlerde işe gidemez ve bu durum iş
hayatını olumsuz etkiler veya sosyal fobisi olan biri bir davete veya bir düğüne katılamaz ve çevresine karşı mahcup
olur. Kaliteli bir yaşam sürmek için fobilerin tedavi edilmesi gerekir.
Fobilerin tedavisinde ilaç tedavisi, bilişsel davranışçı terapi, meditasyon ve nefes terapisi gibi yöntemler kullanılır.
Kullanılan tedavi yöntemlerinden en yaygın olanı bilişsel davranışçı terapidir. Bu tedavi yönteminde geçmişte fobinin
ortaya çıkmasına neyin neden olduğu tespit edilir ve bunun üzerine giderek hasta fobiye karşı duyarsızlaştırılmaya
çalışılır.