Çocuklarda sosyal fobi, okul öncesi dönemde başlayan ve tedavi edilmediği taktirde yetişkinlik dönemlerinde de devam
eden, çocukların kalabalık bir ortama girmekten, yabancı kişilerle konuşmaktan kaygı ve korku duymalarına sebep olan
psikolojik bir rahatsızlıktır.
Sosyal fobisi olan çocuklar genellikle aile içerisinde konuşmakta, kendini ifade etmekte bir sıkıntı yaşamazken, arkadaş
çevresinde konuşmaktan, oyunlara katılmaktan, okulda tahtaya kalkmaktan ve parmak kaldırmaktan son derece çekinirler.
Çocuklarda Sosyal Fobinin Nedenleri
Çocuklarda sosyal fobi, genetik ve çevresel sebeplerle görülebilir.
- Genetik sebepler: Bir çok hastalıkta olduğu gibi sosyal fobi de aile bireylerinden çocuklara geçebilmektedir. Ailesinde
psikolojik bir rahatsızlık, fobi bulunan çocuklarda sosyal fobi görülme oranı diğer çocuklara oranlar daha fazladır.
- Çevresel sebepler: Çocukların anne ve babalarının sessiz, sakin bireyler olması, çok fazla sosyalleşmemesi, sosyal
ortamlarda çok söz almaması çocuklarda sosyal fobi oluşumuna sebep olabilir. Bunun sebebi çocukların anne ve babalarını
taklit etmeye meyilli oluşudur. Baskıcı ve kısıtlayıcı, katı kuralları olan bir anne ve babaya sahip çocuklarında da
sosyalleşme imkanı bulamadıkları için sosyal fobinin ortaya çıkması mümkündür.
Çocuklarda Sosyal Fobinin Belirtileri
Çocuklarda sosyal fobi, fiziksel ve davranışsal belirtiler olarak kendini gösterir. Fiziksel belirtilere örnek olarak
yüz kızarması, titreme, terleme, hızlı nefes alıp verme, dona kalma, ağlama gibi tepkiler verilebilir. Sosyal fobisi
olan çocuklarda kalabalık ya da tanımadıkları ortamlarda sıkıntı ve kaygı duydukları için karın ağrısı, mide bulantısı
gibi rahatsızlıklarda ortaya çıkabilir.
Sosyal fobisi olan çocuklarda görülen davranışsal belirtiler ise şöyledir; sessizlik, içine kapanıklık, utangaçlık,
isteyerek yalnızlaştırma, insanlarla konuşurken göz göze gelememe.
Ebeveynler Ne Yapmalı?
- Çocuklarda sosyal fobi, anne ve baba tarafından iyi bir gözlem sonucunda erken yaşlarda fark edilebilir ve müdahale
edilebilir bir rahatsızlıktır. Çocuklarında sosyal fobi olduğunu gözleyen anne ve babalar sıklıkla çocuklarının
sosyalleşebileceği, yaşıtlarının olduğu ortamlara girmelidirler. Girdikleri ortamlarda çocuğa örnek olacak şekilde daha
çok sohbet etmeli, daha sık söz almalıdırlar.
- Çocukların anne ve babadan bağımsız hareket etmeye teşvik edilmesi de sosyal fobinin oluşmasının önüne geçebilir. Bu
sebepler ebeveynlerin çocukların kendilerini ifade etmesine, isteklerine dile getirmesine izin vermeleri, kendi
başlarına arkadaşlarıyla oynamalarına müdahale etmemeleri önemlidir.
- Çocuklarda sosyal fobi, anne ve babanın sürekli olarak çocuklarına uyguladıkları baskı sebebiyle ortaya çıkabilir. Anne
ve babaların çocuklarını daha serbest bırakmaları, baskı yapmamaları gerekir. Özellikle sosyalleşmeyen çocuk üzerinde
“Hadi bakalım konuş ablayla”, “Arkadaşın seni bekliyor git onunla oyna” gibi baskı kuracak cümleler kullanmamalıdır.
- Sosyal fobisi olan çocuk diğer çocuklar ile kıyaslanmamalıdır. “Bak o çocuk ne güzel konuşuyor”, “bak arkadaşlar ne
güzel oyun oynuyor sen niye oynamıyorsun” gibi cümleler ile çocuğu diğer çocuklar ile kıyaslamak sosyal fobinin
şiddetinin artmasına neden olabilir.
- Anne ve babalar çocukları sosyalleşmedikleri, konuşmadıkları zaman onlara gülmemeli, dalga geçmemelidir.